در حاليكه اين آيين نشأت گرفته از باورهاي توده مردم، سده هاست كه با شور وشوق خاص از سوي مردم خاور دور ، خاور نزديك، بين النهرين و ديگر جاها گرامي داشته ميشود. آيينهاي نوروزي در ميان اقوام و فرهنگهاي گوناگون مجموعه اي از آيينهاي مشترك و يا مشابه، از ديرينه روزگاران در ميان مردم ساكن در فلات ايران و سر زمينهاي همسايه دور و نزديك آن رايج بوده است و گراميداشت اين آيينها به دوراني بر ميگردد كه هنوز اقوامي كه امروزه از آنها به نام آريايي نام مي برند و گروهي از آنها پارسيان ناميده ميشوند از استپهاي جنوب سيبري به مناطق فارس نشين ايران امروزي مهاجرت نكرده بودند !
گرچه برخي، اجراي مراسم نوروزي در دربار پادشاهان هخامنشي و ساساني را دليل بر منسوبيت اين جشن به پارسيان مي دانند ولي نوروز بسيار كهن تر از زمان حاكميت پادشاهان هخامنشي و ساساني در ايران است! اجراي مراسم نوروزي در دربار پادشاهان هخامنشي و ساساني بيشتر از ويژگي عموميت و فراگيري اين جشن در ميان همه طبقات اجتمايي اقوام و ملل تحت حاكميت پادشاهان پارس در آن دوران حكايت دارد .
نظير جشن نوروز ، در ميان بابليهاي ساكن بين النهرين جشني بوده است موسوم به “زاگموگ” كه در سالهاي حدود 230 پيش از ميلاد، در فصل اعتدال ربيعي، در يازده روز از اول ماه نيسان بر گزار مي شده است. اين جشن به ياد و احترام ” مردوك ” بت بزرگ بابليان در معبد ” آزگيلا” واقع در شهر بابل برپا مي شده است.
نوروز در ميان فنيقيهاي حوزه درياي مديترانه، در ميان يونان باستان، در آسياي صغير، مندائيان (سامي زبانان عراق)، جزيرة العرب، مصر و آسياي ميانه گرامي داشته مي شد.
مراسم جشن نوروز در كتاب مشهور “سينوهه پزشك مخصوص فرعون ” در سفر سينوهه و خدمتكار وي “كاپتا” به كشورهاي امروزي خاورميانه نيز ديده مي شود. امروزه اين جشن علاوه بر ايران در بين مردم افغانستان، جمهوريهاي آسياي
ميانه، جمهوري آذربايجان و تركيه نيز بر گزار ميگردد.
نوروز در ميان مردم آذربايجان جنوبي با نامهاي “تزه ايل بايرامي” ، “بايرام” ، “يئنگي ايل” با مراسم خاص جشن گرفته ميشود. اصولا مردم آذربايجان بخصوص مردم شهرهاي اردبيل، خلخال ،خياو (مشكين شهر)، گئرمي، مغانشهر (پارساآباد) ، بيلسوار و ديگر مناطق مغان از نام “نوروز” براي مراسم سال نو استفاده نمي كنند ، “بايرام ” و “تزه ايل بايرامي ” مشهورترين و متداولترين نام براي ” نوروز ” در ميان آنان است.
علاوه بر جشن نوروز جشن ديگري نيز كه به “مهرگان” مشهور است و در گذشته هاي دور و در پاييز بر گزار مي شده است باز از طرف عده ايي به پارسيان نسبت داده ميشود در حالي كه اين جشن نيز مبدا و منشأ بسيار قديمي تر از بر گزاري اين جشن توسط پارسيان در ايران دارد چنانچه “منوچهري دامغاني” شاعر معروف نيمه اول قرن پنجم هجري در مسمطي مي گويد :
شاد باشيد كه جشن مهرگان آمد
بانگ و آواي دراي كاروان آمد
كاروان مهرگان از “خزران ” آمد
يا ز اقصاي بلاد “چينيان” آمد
نه از اين آمد ، بل نه از ان آمد
كه ز فردوس برين وز آسمان آمد….
در اين شعر “منوچهري” جشن مهرگان را بر آمده از ميان “تركان خزر” و يا از “بلاد چين” دانسته و در آخر مي گويد شايد اين جشن از بهشت برين آمده باشد!
آيين نوروز و حتي مهرگان جشني به مراتب باستاني تر از حضور پارسيان در ايران بوده و مربوط به همه اقوام ساكن در آسياي دور ، آسياي ميانه ، آسياي نزديك و حتي آفريقا بوده است كه پارسيان نيز بعد از مهاجرت بهايران آنرا از بوميان ايران فرا گرفته گرامي داشتند!
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر