آزاد تبریز- ساموئل آ. ویمس، آرکانزاس ایالتینده هازئنده اونلو حاکیم و حقوقشوناس ایدی. او آرکانزاس اونیوئرسیتئتی حقوق فاکولته سیندن حقوق دوکتوراسینا صاحیب اولموش و شهر شوراسیندا فعالیت گؤسترمکله بیرلیکده آدی چکیلن ایالتین آنایاساسینین یئنیدن دوزنلنمه سینده ایلگیلی قوروما سئچیلمیشدیر.
ساموئل ویمس بیرچوخ مقاله نین یازاری اولوب عینی زاماندا چالیشقان بیر آراشتیرماجی و سیاح ساییلیر. او عؤمرونون سونلاریندا ائرمنیلرین بؤیوک حوققابازلیغی و حیله گرلیگی کیتابلاری سیلسیله سینده کی اونلو کیتابی ” ائرمنیستان، ترروریست خیریستییان اؤلکه سی نین سیرلری” (Secrets of A “Christian” Terrorist State - 2002) اثرینی قلمه آلدی.
ساموئل ویمس بو کیتابی یازابیلمک اوچون اؤز شهری دیشیندا واشینگتون، لوندون، پاریس، روما، موسکووا، ایستانبول و باشقا شهرلره یولجولوق ائدیب بو اؤلکه لرین کتابخانالاری و آرشیولرینده بو زمینده قاپساملی و گئنیش آراشتیرمالارا گیریشمیش و آدی چکیلن اثری قلمه آلمیشدیر. او، کیتابی نین اؤن سؤزونده ائرمنیستان آرخیولری نین اونون اوزونه قاپادیلدیغینی و آمئریکاداکی ائرمنی لوببیلری نین اونا، قارشی چیخدیغینی و اونلارین طرفیندن تهدیده اوغرادیغینی سؤیله مکدیر. بو کیتابین آمئریکادا اینگیلیزجه یاییملانماسیندان بیر مدت سونرا مؤلیف سیرلی بیر بیچیمده وفات ائدیر.
”ائرمنیستان، ترروریست خیریستییان اؤلکه سی نین سیرلری” کیتابی 2004- نجو ایلده باکیدا دا آذربایجان تورکجه سینه چئوریلمیش و یایینلانمیشدیر. بیز بو مقاله ده ساموئل ویمسین بو کیتابداکی ایفشاچیلیقلاری نین بیر قیسمینه اشاره ائده جه ییک.
ساموئل آ. ویمس کتابینین 13- نجو صحیفه سینده ائرمنیلرین سؤزده ائرمنی سویقیریمینا یؤنه لیک اؤیکوله مه لرینه (ناغیل اویدورمالارینا) ایشاره ائدیب، اونلارین بو مؤوضوعداکی ایدیعالاری نین یالان اولدوغونو، ائرمنیلری رذیل دوروما دوشوره جک معتبر تاریخی دلیللرین وارلیغینی وورغولاماقدادیر. او، آردیندان ائرمنیلرین بو اؤیکوله مه دن آماجلاری نین آمئریکا و تورکیه دن بوللو دولارلار قوپارماق و اونو 150 ایللیک تاریخه صاحیب اولان اؤلکه لری نین ریفاهینا خرجله مک اولدوغونو یازیر.
ساموئل آ. ویمس کیتابی نین 28- نجی صحیفه سینده ائرمنیلر و تورکلر آراسیندا اختیلاف و دوشمنلییین نئجه اولوشدوغونا و بو آرادا اختیلاف تؤره دن عامیله یعنی روسلارا اشاره ائده رک، یازیر: “روسیا اوردوسو عوثمانلی ایمپراتورلوغونا سالدیرمادان اؤنجه موسلمانلارین گوون و اعتیمادینی سارسیتماق و خیریستییانلاری سفربر اتمک مقصدیله اؤز جاسوسلارینی بؤلگه یه گؤندردی. 1820- نجی ایلدن سونرا روسلار ائرمنیلره اؤزلرینه دؤولت قورماقدا یاردیم ائده جکلری سؤزونو وئردیلر.”
“روسلار عوثمانلی ایله ساواشدا اینگیلیسلر و فرانسیزلاردان گئریده قالماسینلار دئیه عوثمانلی دؤولتینین ییخیلما و ایشغالیندا ائرمنی عامیلیندن یارارلانماغی قرارا آلدیلار. اونلار “بؤیوک ائرمنیستان” رؤیاسینی ائرمنیلرین بئینینده بیشیریب اونلارا قارادنیزدن آغ دنیزه دک دوغو آنادولودا - یعنی ائرمنیلرین هئچ بیر زامان تاریخ بویو بیر دفعه اولسون بئله ایشغال ائده بیلمه دیکلری بؤیوک بیر یورددا- ائرمنی اؤلکه سی یاراداجاقلارینا دایر وعدلر وئردیلر. اصلینده تاریخده هئچ بیر زامان بؤیوک ائرمنیستان مؤوجود اولمامیش و بو مسئله روسلار طرفیندن تاسارلانمیش بیر دوشدن باشقا بیر شئی دئییلدیر”.
او ایسه روسلارین بؤلگه یه گلمه سیندن اؤنجه تورکلرین و ائرمنیلرین دوستلوق موناسیبتلری مؤوجود ایدی. ساموئل ویمس بو مسئله یه اشاره ائده رک کیتابی نین 33- نجو صحیفه سینده بئله یازیر: ” 1453- نجو ایلده تورکلر ایندیکی ایستانبولو فتح ائتدیکدن سونرا، عوثمانلی سولطانی خیریستییانلیغی اؤلکه ده رسمییته تانیدی و بورسانین ائرمنی پاپازی هواکیم اواکیمی عوثمانلینین ائرمنی خیریستییانلاری نین دینی لیدئری اولاراق، سئچدی. ائرمنیلر و تورکلر آراسیندا گلیشن بو دوستلوق، سونراکی اوچ یوز ایل بویونجا دا دوام ائتدی و بو آوروپا اؤلکه لرینین رئگیوندا هله تبلیغاتا باشلامادیغی دؤنم ایدی.
عوثمانلی سولطانی ائرمنی کیلیسه سینه یاردیم اتدیکدن سونرا، بیزانس حؤکومتی طرفیندن کیریما سورولمکده اولان 70 میندن آرتیق ائرمنینی اورادان قورتاریب ائگئی دنیزی ساحیللرینده ایستانبولون گونئیینه یئرلشدیردی.
بو ائرمنیلر سولطانین معتبر آرخاداشلاری اولاراق بیلینیرلردی و سولطان اونلارا بیرچوخ حاقلار و اؤزگورلوکلر وئرمیشدی. بو مسئله لره باخمایاراق بو ایمپراتورلوغون ائنیش و تنزولو دؤنمینده ائرمنیلرین بعضیلری عوثمانلی حؤکومدارلاری نین اؤزلرینه ائتمیش اولدوغو یاخشیلیقلاری اونوتوب حتی اینکار ائتدیلر. سونوجدا، خایین ائرمنی لیدئرلری تؤردی و آوروپا دؤولتلری نین حیمایه سی آلتیندا او دؤولتلره طرفدارلیق ائدرک عوثمانلی توپراقلاری نین قیدسیز شرطسیز ایشغالی اوچون مذاکره لره گیردیلر. بو آزلیق ائرمنی قروپو ایله مذاکره لر گیریشن ایلک دؤولت روسیا ایدی.
ساموئل ویمس ائرمنیلرین، روس جاسوسلاری آراجیلیغی ایله تحریک ائدیلمه سینه اشاره ائده رک عوثمانلی ایمپراتورلوغو توپراقلاریندا ائرمنیلرین ترروریست عمللرینین بیچیملنمه سی مؤوضوعسوندا بئله یازیر: “1890 –نجی ایلده عوثمانلی ایمپراتورلوغو اؤلکه لری ایچه ریسینده کیچیک بیر ائرمنی ترروریست قروپو موسلمانلارین یوردونو، مالینی یئیه لنمک اوچون دئوریمجی عمللره باشلادی. اونلار، سون 500 ایلده تورکلرله قارشیلیقلی دوستلوق و آنلاشما مناسیبتلرینده اولارکن عوثمانلی موسلمانلارینا قارشی ترروریست عمللره گیریشدیلر.
1915-1914- نجی ایللره دک عوثمانلی ایمپراتورلوغونداکی بو ترروریست چته او قده ر کیچیک ایدی کی، تورکلر اونو اؤنمسه مه ییرلردی. روسیانین عوثمانلییا قارشی ایشغالچی ساواشی نین باشلاماسیندان سونرا، ائرمنیلر حسرتینده اولدوقلاری یوردلاری یئیه لنمک اوچون روسلارلا بیرلشدیلر.
تورکیه ائرمنیلری، گوندوز اؤزلرینی عوثمانلی اوردوسونون دوستو کیمی گؤستریر، گئجه ایسه ترروریست عمللرله عوثمانلی اوردوسونا اؤلدوروجو ضربه لر ائندیریردیلر. ائرمنیلرین بو ترروریست عمللری سونوجوندا، عوثمانلی حؤکومتی ساواش بؤلگه سینده اولان ائرمنیلری بو بؤلگه لردن کؤچ ائتدیرمک زوروندا قالدی. چونکی ائرمنیلرین رییاکارلیغی سونوجوندا تورکلر ترروریست ائرمنیلری ترروریست اولمایان ائرمنیلردن آییرد ائده بیلمه ییردی. نهایت بو دورومدا اؤزونو سالدیرقان دوشمنین هوجوموندان و ائرمنیلرین ترروریست حمله لریندن قوروماق ایسته ین بیر میللتین خایین و ترروریست ائرمنیلری ساواش بؤلگه سیندن کؤچ ائتدیرمکدن باشقا چاره سی یوخ ایدی”.
ساموئل ویمس بو اولایلا و تورکلرین بو حاقلی و یئرینده حیاتا کئچیرمک ایسته دیگی ایشله باغلی آمریکانین بو اؤلکه نین باتی ساحیللرینده یاشایان و ژاپونلارا یاردیم ائتمه لری احتمالی سئزیلن ژاپونلاری کؤچ ائتدیرمکده کی بنزه ر گیریشیمینی اؤرنک وئره رک بئله یازماقدا: “ژاپونیانین آمئریکایا 7 دئکابر 1941- نجی ایلده کی سالدیریسیندان سونرا، آمریکانین غرب ایالتلرینده یاشایان ژاپونلار، بو تورلو عمللرین سون اؤرنه یی اولاراق، کئچیجی ترانسفئرله قارشی قارشییا قالدیلار. 19 فئورال 1942- نجی ایده فرانکلین روزوئلت اؤزه ل 9006 فرمانینی ایمضالایاراق ژاپونلارین کؤچ ائتدیریلمه سینه امر وئردی.”
ساموئل ویمس، ائرمنیلرین روسلارین آراجیلیغی ایل اویونجاغا چئوریلمه سی ایله باغلی بئله یازیر: “1808- نجی ایلده روس چاری بیرینجی آلئکساندیر، ائرمنی کیلیسه سینین پاپازی دانیئله روسیایا یاردیم اوچون عوثمانلییا قارشی جاسوسلوقلارینا گؤره بیرینجی درجه لی مقدس آننا مادالیاسینی سوندو. روسلار باتییا دوغرو سالدیریب عوثمانلی توپراقلاریندا ایلرلدیکلرینده ائرمنی کیلیسه سی روسلارا یاردیم ائدیردی”.
ساموئل ویمس معتبر تاریخی فاکتلارا و آنادولو بؤلگه سینده و چئوره سینده بولونان باتیلی تمثیلجیلرین یازی و نوتلارینا ایستیناد ائدرک ائرمنیلرین ایدیعالاری نین اساسسیز اولدوغونو گؤسته ریر. او کیتابی نین 41- نجی صحیفه سینده بئله یازیر:
” آوگوست 1889- نجی ایلده بریتانیانین ارضرومداکی باش کونسولوسو آلبای (پولکوونیک) چئرمساید، بریتانیانین ایستانبول بؤیوک ائلچیسینه راپورت وئریرکن “ائرمنیلرین سویقیریمی و موسلمانلارین حرملری نین چالینمیش ائرمنی قیزلاری ایله دولماسی مؤوضوعسوندا یازماق و دانیشماق گولونج بیر آبارتما و شیشیرتمه دیر.” دئیه یازیر.
عینی زاماندا، توماس بویادجییان (بویاجییان) دئیه بیر ائرمنی اولان بریتانیا باش کونسولو یاردیمجیسی بریتانیا بؤیوک ائلچیسینین اؤزونه عوثمانلی پادیشاهی نین ائرمنیلرین سویقیریمی مؤوضوعسونداکی فرمانینا گؤره سوروسونو جوابلارکن بئله بیر فرمانین هئچ بیر زامان چیخاریلمیش اولمادیغی جوابینی وئریر. بویاجییان آیریجا آردیندان، اؤزونون ائرمنیلرین شخصی مسئله لری اوغروندا بیر- بیرلرینی اؤلدوروب سوچونو موسلمانلارین اوزه رینه آتدیقلارینی ثبوت ائدن بیر سورو دلیللری اولدوغونو یازیر.
ساموئل ویمس بریتانیا باش کونسولو یاردیمجیسینین 1889- نجو ایلین پاییزینداکی راپورتونا دایاناراق، یازیر: “ائرمنیلر آزلیق اولدوقلاری بؤلگه لرده موسلمانلار و خیریستییانلار آراسیندا دوشمنلیک تؤره دیردیلر. ائرمنی ترروریستلر بیر نئچه موسلمانی اؤلدوروب او بیریلرینین آراسینا اختیلاف سالیردیلار. بو داورانیشلارین اصیل سببی موسلمانلاری خیریستییانلارلا چاتیشمایا زورلاماق و داها سونرا گویا خیریستییانلار، تورکلر طرفیندن سویقیریما اوغرادیلار دئیه کامپانیا باشلاتماق ایدی”.
بو ترروریست اؤرگوت (داشناکسییون) اؤز اویه و طرفدارلارینا هر بیر یئرده و هر بیر شرطده تورکلری قورشونا دیزمه لری و گول له مه یی امر ائتمیشدی. بو امردن ایمتیناع ائدن هر بیر ائرمنی فعال و جاسوس ایسه، اونلارین الی ایله اؤلدورولوردو.
ساموئل ویمس عینی زاماندا کیتابینین 46- نجی صحیفه سینده، یازیر کی، سئر ائللیس بارتلئت فئورال 1895- نجی ایلده ائرمنیلرین سویقیریمی مؤوضوعسوندا گؤردوکلری و فیکیرلرینی یایینلامیش و اورادا بئله یازیردی: “تورک- ائرمنی اولایلاری مؤوضوعسوندا بو گئنیشلیکده یایینلانان اؤیکوله مه لر (ناغیل اویدورمالاری) عمومیتله یالاندان و خیالدان باشقا بیر شئی دئییلدیر و بو سؤیلنتیلر غرض و اؤفکه اوزوندن اویدورولموش و یؤنلندیریلمکده دیر. بو تبلیغاتچیلارین اصیل آماجی ائرمنی عذابلاری قارشیسیندا اینگیلتره نین تورکیه علیهینه دویغولارینی دالغالاندیرماقدیر”. بارتلئت آردیندان یازیردی: “بو اساسسیز افسانه لر ائرمنیلرین دئوریمجی کومیته سینین اویدورمالاری اولوب و بو تبلیغاتچیلارین و سرمایه لری ایله بو چیرکین عملین آرخاسیندا دوران پان اسلاویستلرین چیخارلاری و منافعینی تأمین ائتمک اوچون گئنیش بیر بیچیمده آوروپادا یایینلانماقدا ایدی. “
بارتلئت عینی زاماندا، اؤزو شخصاً ائرمنیلرین عوصیانلاری نین شاهیدی اولان ایسپانیول جوغرافیاچی م. کوسیموسون گؤردوکلرینه گؤره ده بو اولایلارین ائرمنیلرین سویقیریم ایدیعالاری ایله ضدیت تشکیل ائتدیگینی یازیر. کوسیموس شخصاً، ائرمنیلرین سویقیریمین گئرچکلشدیریلدیگینی ایدیعا ائتدیکلری بؤلگه لره اوغرامیش و آچیقجا، دئییر: “بو اولایلارین بو گئنیشلیکله یاییلماسی و بئله گؤستریلمه سی تامامیله تحریفلردن باشقا بیر شئی دئییلدیر. مینلرجه ائرمنینین قتل-عامی، اونلارین ناموسلارینا تجاووز، خالقین ایشکنجه ائدیلمه سی و موسیبتلر، ساده جه تحریفلرین وحشیجه سینه ایجادیدیر. “
ساموئل ویمس کیتابی نین 35- نجی صحیفه سینده، بریتانیانین عسگری شاهیدلرینه یعنی 1895- نجی ایلده عوثمانلی ایمپراتورلوغونا گؤندریلمیش اولان چارلز نورمانین شاهید اولماسینا ایشاره ائدیر: “بئش ایل سوره سینجه آنادولودا تؤکولن قانلارین سوروملولوغو دوغرودان دوغرویا خینچاک کومیته سینین (ترروریست ائرمنی اؤرگوتو) بوینونادیر. “او، داها سونرا ائرمنیلرین موسلمانلار طرفیندن سویقیریما اوغرادیقلارینا دایر بو های- قیشقیریقلاری نین اساسسیز اولدوغونو یازیر”.
ساموئل ویمس، کیتابینین 35- نجی صحیفه سینده بئله دوام ائدیر: عوثمانلی- روس ساواشیندا، موسلمان تورک اهالی نین بیرچوغو اؤلدورولوب و یا یوردلارینی ترک ائتمک زوروندا قالیرلاردی. ائله او زامان ائرمنیلر، آدی چکیلن بؤلگه لره یئرلشیرلردی. ایندیکی ائرمنیستان جمهورییتی ده عیناً بو شکیلده ائرمنیلرین ایسکانی و آذربایجانلی موسلمانین ائویندن، یوردوندان قاچماق زوروندا بوراخیلماسی و سونوجدا بو بؤلگه لرده ائرمنی چوخلوغونون رئاللاشماسی ایله یارادیلمیشدیر.
ائرمنیلرین ترروریست عمللری و روسیا ایله ساواشدا تورکلره اهانت ائتمه سی سونوجو، تورکلر ائرمنیلری ساواش بؤلگه لریندن دیگر بؤلگه لره کؤچورمه یی قرارا آلدیلار. ساموئل ویمس اثرینین 54- نجو صحیفه سینده بو مسئله حاققیندا بئله یازیر: “بو تاریخی دلیل و فاکتا دیقت ائدین: عوثمانلی حکومتی 24 آپرئل 1915- نجی ایلده ایستانبولدا، ائرمنیلرین یئرینی دگیشدیرمه یی قرارا آلیر. 3 گون سونرا، هنوز هئچ بیر ائرمنی شرقی آنادولودان کؤچ ائتدیریلمه میشکن ائرمنیلرین آچمییادزین کیلیسه سینین دینی لیدئری روسیایا، عوثمانلی دؤولتی نین ائرمنیلری قتل ائتمه یه ال آتدیغینی بیلدیریر! یئر دگیشدیرمه اوپئراسیونو باشلامادان، سویقیریم نئجه باش وئرمیش اولا بیلیردی. حالبوکی بیر نفر ائرمنی بئله یئر دگیشدیرمک اوچون یوکونو ده چاتمیش دئییلدی!؟”
روما و واشینگتوندا روسیا بویوک ائلچیلیگینه ائرمنیلرین پروتئستولارینی دستکله مه امری وئریلمیشدی. چونکی روسیا گئنیش تدبیرلرله آمئریکا دؤولتی و توپلومونون اجتماعی رأیینی عوثمانلی و آلمانیا اؤلکه لرینه قارشی تحریک ائتمه یه چالیشیردی. بو بؤیوک یالانلار سونوجوندا ایتالیا بیر آی سونرا ساواشا قاتیلدی و آمئریکا بیرلشمیش شتاتلاری ساده جه ایکی ایل سونرا آلمانیا ایله ساواشا باشلادی.
آرتیق 27 آپرئل گونو روسیانین لوندونداکی بؤیوک ائلچیسی روسیا، بریتانیا و فرانسا حؤکومتلری نین عوثمانلی دؤولتینه اعتراض نوتاسی وئرمه لرینی و تورکلرین سویقیریمدا سوروملو اولدوغونو بیان ائتمه لرینی اؤنردی.
بریتانیا خاریجی ایشلر ناظیرلیگیندن جورج ت. کلارک روسیانین بو اؤنریسیندن راحاتسیز اولدوغونو آچیقلایب بئله جواب وئریر: “اؤزوموزون ایدیعا ائدیلن بو سویقیریمی اینجه له مه میز داها یاخشی اولاردی. هر حالدا بیز اؤلکه میزین روما و واشینگتونداکی بؤیوک ائلچیلرینه، ائرمنیلرین دینی لیدئری نین آدی چکیلن اؤنریسی نین قبول ائدیله بیلرلیگی مؤوضوعسوندا او اؤلکه لرین گؤروشلرینی اؤگرنمه لرینی و روسیانین اؤنه ریسینی دستکله مه لرینی تبلیغ ائدریک.”
15 مای 1915- نجی ایلده بریتانیانین روسیاداکی بؤیوک ائلچیسی، اؤلکه سی نین خاریجی ایشلر ناظیری گارریه، روسیانین خاریجی ایشلر ناظیرلیگینین ایتیفاق دؤولتلری طرفیندن عوثمانلی دؤولتینه بو اؤلکه لرین لیدئرلری نین ساواشین سونوندا هر تورلو ائرمنی سویقیریمیندان سوروملو توتولاجاغینا دایر اویاری وئره جگینی بیلدیردی. روسیانین بو ناظیری آیریجا، اوچ موتفیق اؤلکه نین بو مسئله نی دستکله مک اوچون عینی گونده بیرلیکده بیر بیلدیری یایینلامالارینی اؤنردی.
23 مای 1915- نجی ایلده عوثمانلی حؤکومتی ایلک اولاراق ائرمنیلرین ترانسفئری و باشقا بیر بؤلگه یه یئرلشدیریلمه سی مؤوضوعسوندا 4- نجو اوردو کوموتانلیغینا امر وئردی. فقط طبیعی کی ائرمنیلرین ترانسفئری زامان آلیجی بیر ایشدی. آنجاق 30 مایدا عوثمانلی دؤولتی ناظیرلر کابینئتی ائرمنیلرین ساواشین اؤن جبهه لریندن جبهه آرخاسینداکی دیگر بؤلگه لره داشینماسی مسئله سینی اونایلادی. یئر دگیشدیرمه اوپئراسیونو هنوز باشلامامیشکن، ایتیفاق دؤولتلری، روسیا، اینگیلتره و فرانسا، بو مسئله نین اونایلانماسیندان (قبول ائدیلمه سیندن) 6 آی اؤنجه عوثمانلیلارین ائرمنی سویقیریمیندا سوروملو اولدوقلارینا دایر بیلدیری چیخارمیش، سکاندال باشلاتمیشلاردی (های- قیشقیریق سالمیشدیلار)!”
ساموئل ویمس، آردیندان معتبر تاریخی فاکتلارا دایاناراق، یازیر: “اصلینده ائرمنیلرین دینی لیدئری تورکیه نین ائرمنی کؤچورولمه سی مؤوضوعسونو قرار آلماسیندان بیرنئچه هفته اؤنجه، یابانجی دؤولتلرین بو خوصوصدا فعالیته باشلاماسینا زمین اولوشدورموشدو. سویقیریم ایدیعاسی هئچ بیر گئرچکلیک پایی داشیماز و تمامی ایله ائرمنی پاپازی نین اویدوردوغو افسانه دیر.”
کیلیسه نین بو یالانجی و غرضلی افسانه لری ایله بیرلیکده، بو مرکزین دینی لیدئرلری ائرمنی آزلیغی اولان عوثمانلی توپراقلارینداکی ترروریست و آیریلیقچی عمللرینی کؤروکله مکده ایدی. ساموئل ویمس بو مسئله لره اشاره ائده رک کتابینین 57- نجی صحیفه سینده یازیر: “15 اییول 1915- نجی ایلده ائرمنیلرین دینی لیدئری بئشینجی گوورک، یوکسک دینی لیدئر پوغوس نوبارا مکتوب یازمیش، او دا بریتانیا خاریجی ایشلر ناظیری سئر آرتور نیکولسون ایله تماس قورموشدو. بو یوکسک دینی لیدئر ایتیفاق دؤولتلریندن تورکیه نین آلتی ایالتینده باغیمسیز و طرفسیز ائرمنیستان یاراتمالارینی ایسته دی. بو دینی لیدئر، حتی تیجاری ایلیشکیلر قورولماسی آماجی ایله مئرسین واسیطه سی ایله سربست دنیزه بیر چیخیش کوریدورو یارادیلماسی طلبینده ایدی. “
ساموئل ویمس، کیتابینین 59- نجو صحیفه سینده 1917 روسیا بولشئویک اینقیلابینا ایشاره ائدرک، سالدیرقان روس قووتلری نین روسیایا دؤنمک زوروندا قالدیغینی و تورکلرین اؤلکه سیندن گئری دؤندوکله رینده اونلارلا بیرلیکده تورک توپراقلارینی ایشغال ائتمکده ایشتیراک ائتمیش اولان ائرمنیلری ده او اؤلکه دن داشینماق مجبورییتینده اولدوقلارینی یازیر. او داوامیندا یازیر: “ائرمنیلرین بو توپراقلاردان گیتمه سیندن بیرنئچه آی سونرا بریتانیا اوردوسو مین باشیسی ا. او. س. نوئل بؤلگه نی تفتیش ائتمیش و گؤزلملری مؤوضوعسوندا بریتانیا حؤکومتینه بئله راپورت وئریر:” سفریمین سونوجو مؤوضوعسوندا دئیه بیله رم کی، بو آیلار بویونجا روسیا اوردوسو اونلارا رفاقت ائدن ائرمنیلرله یاز و یای 1916- نجی ایلده ایشغال ائتدیکلری توپراقلاری ویرانه یه چئویرمیشلردی. هئچ شبهه دویمادان سؤیله یه بیله رم کی، تورکلر دوشمنلری اوچون بئله داورانامازلاردی. “اونون گؤرگو تانیقلاری و یئرلی آهالی نین سؤیلدیکلری ایله آشاغی یوخاری عینی اولان گؤروشلرینه اساساً روسلار ائرمنیلرین تحریک و یاردیمی ایله بؤلگه دکی موسلمانلارین قتل- عامینا گیریشمیشلردی”.
ساموئل ویمس، داها سونرا کتابینین 88- نجی صحیفه سینده بئله یازیر: “ائرمنیلر گئری چکیلیرکن آرتیق اوخلاری نین داشا دگدییینی، نه اؤزلرینین نه ده روسلارین دوغو آنادولونو ایشغال ائده بیلمه یه جکلرینی قاورامیشلاردی. باشقا سؤزله ائرمنیلر، دوغو آنادولونو ترک ائدرکن هر یئری و هر شئیی ییخیب یاخدیلار، اهالینی قتل- عام ائدیب یاغمالادیلار. ائرمنیلرین بو ترروریست عمللری نین شاهیدی اولان بؤلگه لردن بیری ارزینجاندیر. قویولار موسلمانلارین جسدی ایله دولو ایدی. موسلمانلارین بدنلری نین دوغرانمیش اعضاسی و گؤودسیز باشلاری ائولرین باخچالاری چئوره سینه داغیلمیشدی. 606 شخصین جسدینی قویولارا، خندقلره آتمیشلاردی. البته اؤلدورولن سیویل اهالی نین سایی بونون بیرنئچه قاتی ایدی. آیریجا، اساساً یول چکمک اوچون شهرین دیشینا گؤتورولموش اولان 650 موسلمانین دا طالعی نامعلوم قالدی”.
ساموئل ویمس، کتابینین 60- نجی صحیفه سینده یازیر: “ائرمنیلر بو اراضینی ایشغال ائتمک و یئیه لنمک اوچون چوخلوقدا اولان موسلمانلاری قتل- عام ائتمه یی قرارا آلدیلار. اونلار موسلمانلاری قیریب، بو توپراقلاردا بیر موسلمانی دا ساغ بوراخمادیقلاری تقدیرده موسلمان اؤلکه سینده اؤزلرینه باغیمسیز ائرمنی دؤولتی قورا بیله جکلرینه اینانیرلاردی. بو تئررورچو سیاستین آماجی بو ایدی و بوگون آذربایجان اؤلکه سینده ده عینی سیاست دوام ائتدی”.
“ائرمنیستان، ترروریست خریستییان اؤلکه سی نین سیرلری” کیتابی نین 42- نجی صحیفه سینده، ائرمنیلرین یاشادیقلاری ایدیعا ائدیلن 6 ایالتده کی ائرمنیلرین و موسلمانلارین سایی اوزه رینده دورولور: “1892- نجی ایلده بریتانیا خاریجی ایشلر ناظیرلییی جوغرافیا مرکزی، ائرمنیلرین ایدیعا ائتدیکلری بؤلگه لرین اهالیسی مؤوضوعسوندا بو بیلگیلری یایینلادی:
| ایالت | مسلمان | یونان | ارمنی | سایر | جمعی |
| ارضروم | 782 500 | 725 3 | 087 135 | 22 | 616 636 |
| سیواس | 514 839 | 433 76 | 433 170 |
| 015 086 1 |
| دیاربکیر | 644 377 | 440 9 | 189 79 | 233 45 | 506 471 |
| هارپوت | 946 504 | 650 | 718 69 |
| 314 575 |
| وان | 000 247 | 998 79 | 002 103 |
| 000 430 |
| بیتلیس | 862 257 | 210 | 390 131 | 162 9 | 624 398 |
| جمعی | 748 687 2 | 093 90 | 815 665 | 419 157 | 075 601 3 |
یوخاریداکی تابلودا گؤروندویو کیمی ائرمنیلر ایدیعاچی اولدوقلاری 6 ایالتین هامیسیندا آزلیقدا ایدیلر. بئله کی, قید ائدیلن ایللرده 3601075 کیشیلیک اهالی نین ساده جه 665815 کیشیسی (49/18%) ائرمنی ایدی. یعنی اصلینده ائرمنیلر 2935260 غیری ائرمنینی یوخ ائدیب و اونلارین توپراقلاریندا ائرمنیستان دؤولتی قورماق ایسته ییرلردی. عینی زاماندا بریتانیا خاریجی ایشلر ناظیرلییی جوغرافیا مرکزینین بو استاتیستیکاسینا اساساً، ائرمنی اهالیسینین سایی یاریم میلیوندان بیر آز چوخدور. بئله اولدوغو حالدا یئر دگیشمه نتیجه سینده نئجه جمعی 665815 نفر ائرمنیدن بیر میلیون یاریم ائرمنی اؤله بیلردی؟ عینی زاماندا نظره آلماق لازیمدیر کی, بو استاتیستیکادان سونرا همین ائرمنیلرین بیرچوخو قافقازا مهاجرت ائدیب روسلارین حیمایه سی آلتیندا ایروان خانلیغین اراضیسینده مسکونلاشدیلار و سونرالار آذربایجانین بو قدیم اراضیلرینده ائرمنیستان رئسپوبلیکاسینی قوردولار.
ساموئل ویمسین اثرینین 143- نجو صحیفه سینده، ائرمنی تاریخچیلری نین یازیلارینا و مؤوجود اولان ضدیت و تحریفلره اشاره ائتمه سی ده دیقته لایقدیر: “هووانئسییان قافقازلارا یاریم میلیون آواره ائرمنی نین اینتیقال ائدیلدیگینی یازیر. هووانئسییان کیتابی نین باشقا بؤلوملرینده، محاریبه اوزوندن عرب اؤلکه لرینده مینلرجه ائرمنی نین وارلیغینا ایشاره ائدیر. او کیتابی نین باشیندا، تورکیه نین ساواش بؤلگه سینده تخمیناً بیر میلیون ائرمنی نین یاشادیغینی و کؤچورولدویونو یازیر. ساده بیر ریاضی حسابلاما ایله ائرمنیلرین ایدیعاسی نین یالانلیغینی و ساختالیغینی آنلاماق مومکوندور. آیریجا، آمئریکا بیرلشمیش شتاتلارینین بؤلگه راپورتونا گؤره، 1916- نجی ایلده عوثمانلی ایمپراتورلوغوندا یاریم میلیوندان بیر آز چوخ ائرمنی یاشاماقدا ایدی. بونون دیشیندا، سوریه، عراق، ایران و باشقا اؤلکه لرده یوز مینلرجه ائرمنی یاشاییردی. 1915- نجی ایلده 5/1 ائرمنی قتل ائدیلمیش اولسایدی، دوروم بئله اولا بیلمزدی.
اوسته لیک ساموئل ویمس، عوثمانلی داخیلی ایشلر ناظیرلیگینه آیید 7 دئکابر 1916- نجی ایل تاریخلی بیر بلگه یه دیقت چکیر. بو بلگه ده، “702900 ائرمئنی کؤچورولموش، بو آماجلا 1915- نجی ایلده 25 میلیون کوروش پول خرجلنمیشدیر. 1916- نجی ایل اوکتیابر آیینین سونونادک، 86 میلیون کوروش خرجلنمیش و بو ایلین سونونادک 150 میلیون کوروش خرجله نه جکدیر. “ دئیه یازیر. تورکلر ائرمنیلری ائتنیک تمیزله مه یه معروض قویماق ایسته سه ایدیلر او زامان ندن بو ایشی گؤرمه ییب و دؤولتین مالیه بحرانی کئچیردیگی بیر واختدا ائرمنیلرین ساواش بؤلگه سیندن یئرین دگیشدیرمه سی اوچون 261 میلیون کوروش پول صرف ائتمیشدیر؟!
ساموئل ویمس، کیتابینین 98- نجی صحیفه سینده، ائرمنیلرین سایی خوصوصوندا، هووانئسییانین تورکیه یه یئرلشمیش ائرمنیلرین سایینی هئچ بیر بئلگه یه دایانمادان تقریباً 2 میلیون اولاراق گؤسترمه سینه اشاره ائدیر و معتبر تاریخی دلیللرله بو یالانچی ایدیعانی چوروده رک بئله یازیر: “اصلینده 1915- نجی ایلده بوتون دونیادا بو سایدا ائرمنی یوخ ایدی!” او، صحیفه 62- ده ایسه بؤلگه نین تمامینداکی ائرمنیلرین سایی حاققیندا چئشیدلی قایناقلار طرفیندن سونولان استاتیستیکالارا دا یئر وئریر:
فرانسانین وانداکی باش کونسولو م. زارچئشی: 1300000
فرانسیس دو پئرسئنس (1895): 1200000
تورو مئنکیس: 1300000
لینچ (لینجه) (1901): 1158000
عوثمانلی ایستاتیستیکالاری (1905): 1294851
بریتانیا ماوی کیتابی (1912): 1056000
ل. د. کوونتئرسون (1913): 1400000
فرانسا ساری کیتابی: 1475000
ائرمنی دینی لیدئری اورمانییان: 1600000
لئپسیوس: 1600000
ساموئل ویمس عینی یئرده، یازیر: “گونوموزده ائرمنیلر 5/1 میلیون ائرمنینین عوثمانلی تورکلری طرفیندن قتل ائدیلمه سی مؤوضوعسوندا “بویوک افسانه” دن اصلینده ایگیرمینجی یوز ایلده کی ایلک ائتنیک تمیزله مه حیکایه سینی یاراتمیشلاردیر. اونلارین ایدیعاسی، یعنی قتل ائدیلمیش 5/1 میلیون ائرمنی آنادولو ائرمنیلرینین توپلام سایینین بئله بیرنئچه قاتی ایدی.”
ساموئل ویمس، “ائرمنیستان، ترروریست خریستییان اؤلکه سینین سیرلری” کیتابینداکی قاپساملی و موکممل آراشدیرمالاری ایله، ائرمنیلرین بو مقاله نین سینیرلارینی آشان سایسیز جینایت و حیله لرینی ایفشا ائتمیشدیر. او بو ایفشاچیلیقلاردان سونرا، یازیر: “ائرمنیلر اؤزلرینی مظلوم گؤسترمک و 1915 سؤزده سویقیریمی مؤوضوعسوندا دئدیقودولار یایماقلا هله اؤز جینایتکار سیاستلریندن ال چکمه میش، ایگیرمینجی. یوز ایلین سونلاریندا قونشولاری آذربایجان جمهورییتینه سالدیراراق بو اؤلکه نین توپراقلاری نین %20- دن چوخونو ایشغال ائتمیش و قاراباغ ایله چئوره سیندکی بؤلگه لرده وحشی و قورخونج قتل- عاملارلا بیر میلیون آذربایجانلی موسلمانین یوردوندان اولماسینا سبب اولموشلاردیر.”
دقت: مقاله فارسجا یازیلمیش, تورکیه ده نشر ائدیلن “تبریزین سسی” قزئتی و سایتی طرفیندن آنادولو تورکجه سینه ترجومه ائدیلمیش و همین سایتلا قزئتده وئریلمیشدی. حاضیردا مؤلف طرفیندن تورکجه ترجومه دن آذربایجان تورکجه سینه اویغونلاشدیریلمیشدیر. اونا گؤره ده بو مقاله ده ستاتلارین جومله قورولوشو کتابین مؤوجود جمله قورولوشو ایله فرقلی اولا بیلر.
اویرنجی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر